ವ್ಯಾಸರಾಯ ಬಲ್ಲಾಳರ 'ಹೆಜ್ಜೆ' -ಮುರಳೀಧರ ಉಪಾಧ್ಯ ಹಿರಿಯಡಕ

ªÁå¸ÀgÁAiÀÄ §¯Áè¼ÀgÀ ‘ºÉeÉÓ’

¥ÉÆæ| ªÀÄÄgÀ½ÃzsÀgÀ G¥ÁzsÀå »jAiÀÄqÀÌ

       ªÀÄÄA§¬Ä ªÀĺÁ£ÀUÀgÀzÀ fêÀ£ÉÆÃvÁìºÀªÀ£ÀÄß vÀ£Àß PÁzÀA§jUÀ¼À°è awæ¹gÀĪÀ ªÁå¸ÀgÁAiÀÄ §¯Áè¼ÀgÀ (d£À£À 1923) ºÉƸÀ PÁzÀA§j ‘ºÉeÉÓ’.  ¸ÁévÀAvÀæöå¥ÀƪÀðzÀ zÀQët PÀ£ÀßqÀ f¯ÉèAiÀÄ GqÀĦ §½AiÀÄ MAzÀÄ ºÀ½î ºÁUÀÆ ªÀÄÄA¨ÉÊ F PÁzÀA§jAiÀÄ QæAiÀiÁPÉÃAzÀæUÀ¼ÀÄ.  UÁA¢üÃAiÀÄÄUÀzÀ ¸ÁªÀiÁfPÀ ¥ÀjªÀvÀð£É EªÀgÀ zÀȶÖPÉÃAzÀæ.  ªÀĺÁvÁä UÁA¢üÃf 1920, 1927 ºÁUÀÆ 1034gÀ°è zÀQët PÀ£ÀßqÀ f¯ÉèUÉ ¨sÉÃn ¤ÃrzÀÝgÀÄ.  1930jAzÀ UÁA¢üÃfAiÀÄ PÉƯÉAiÀÄ ªÀgÉV£À PÁ®zÀ PÀxÁªÀ¸ÀÄÛ ‘ºÉeÉÓ’AiÀÄ°èzÉ.  “£ÁªÀÅ gÁµÀÖç¦vÀ£ÉAzÀÄ UËgÀ«¸ÀÄwÛgÀĪÀ ªÀĺÁvÁä UÁA¢ü vÀ£Àß fëvÁªÀ¢üAiÀÄ°è ªÀåQÛAiÀiÁVAiÀÄÆ £ÉÊwPÀvÉAiÀÄ JZÀÑgÀ vÀgÀĪÀ ±ÀQÛAiÀiÁVAiÀÄÆ ¨sÁgÀwÃAiÀÄ ªÉÊAiÀÄQÛPÀ, PËlÄA©PÀ ºÁUÀÆ ¸ÁªÀiÁfPÀ £ÀqÀªÀ½PÉUÀ¼À£ÀÄß vÀlÄÖvÀÛ §AzÀ §UÉ, ªÀÄÄAzÉ ¨sÁgÀvÀzÀ ¢ÃWÀðPÁ®zÀ ªÀvÀðªÀiÁ£ÀzÀ EwºÁ¸À PÀAqÀÄPÉÆAqÀ wgÀĪÀÅUÀ¼ÀÄ, ªÀÄÆr¹zÀ ºÉeÉÓUÀ¼ÀÄ, EªÀÅUÀ½UÉ PÁzÀA§jAiÀÄ gÀÆ¥À PÉÆqÀ¨ÉÃPÀÄ J£ÀÄߪÀ £À£Àß D¸ÉAiÀÄ ªÉÆzÀ® ºÉeÉÓ F ‘ºÉeÉÓ’” JA¢zÁÝgÉ §¯Áè¼ÀgÀÄ.

       “ºÉÆgÀV£À «ZÁgÀUÀ½UÉ UÁA¢ü ¸Àj, DzÀgÉ £ÀªÀÄä PÀÄlÄA§zÀ ¸ÀªÀĸÉåUÀ½UÉ UÁA¢ü GvÀÛgÀ PÉÆqÉÆÃ®è” J£ÀÄߪÀ D£ÀAzÀ ¸ÉÆêÀÄAiÀiÁfAiÀĪÀgÀ ªÀÄUÀ¼ÀÄ ¸Á«wæ, CªÀ¼À aPÀÌ¥Àà ±ÀAPÀgÀ ¸ÉÆêÀÄAiÀiÁf UÁA¢üêÁ¢ ¸ÁévÀAvÀæöå ºÉÆÃgÁlUÁgÀgÀÄ.    UÁA¢üêÁzÀzÀ PÀ£À¸ÀÄ PÁtĪÀ ¸Á«wæ, “UÁA¢ü £ÀªÀÄä zsÀªÀÄðªÀ£ÀÄß ºÁ¼ÀÄ ªÀiÁqÀ®Ä §AzÀ gÁPÀë¸À” JAzÀÄ £ÀA§ÄªÀ ²æÃPÀAoÀ ±Á¹ÛçUÀ¼À ªÀÄ£ÉAiÀÄ ¸ÉƸÉAiÀiÁUÀÄvÁÛ¼É.  ¸Á«wæAiÀÄ ¥ÉæÃgÀuɬÄAzÀ CªÀ¼À UÀAqÀ «zÁåzsÀgÀ UÁA¢üêÁ¢AiÀiÁUÀÄvÁÛ£É.  zÀ°vÀ ºÀÄqÀÄUÀjUÉ ¸Á«wæ ¤ÃqÀĪÀ UÁA¢ü mÉƦà UÁA¢üÃAiÀÄÄUÀzÀ ¥ÀjªÀvÀð£ÉUÀ¼À ¸ÀAPÉÃvÀªÁVzÉ.  £ÁªÀÅ ¸ÀAPÀæªÀÄt PÁ®zÀ ¸ÀAPÀlUÀ¼À ¸ÀĽAiÀÄ°èzÉÝÃªÉ JA§ÄzÀgÀ Cj«®èzÀ ±Á¹ÛçUÀ¼À PÀÄlÄA§zÀªÀgÀÄ, vÀªÀÄä C¤µÀÖUÀ½UÉ ‘UÁA¢ü ºÀÄqÀÄV’ ¸Á«wæ PÁgÀt JAzÀÄ DgÉÆæ¸ÀÄvÁÛgÉ.  ¸Á«wæ, UÁA¢üÃAiÀÄÄUÀ ªÀÄ»¼ÉAiÀÄgÀ°è ªÀÄÆr¹zÀ PÀ£À¸ÀÄUÀ¼À, DvÀ䫱Áé¸ÀzÀ ¥ÀæwÃPÀªÁVzÁݼÉ.  ‘Qémï EArAiÀiÁ’ ZÀ¼ÀªÀ½AiÀÄ°è vÀ£Àß UÀAqÀ£À£ÀÄß PÀ¼ÉzÀÄPÉÆAqÀ ¸Á«wæ, ªÀÄUÀ¼ÀÄ PÀ¸ÀÆÛjAiÀÄ£ÀÄß ¥ÉÆö¸ÀÄvÀÛ G£ÀßvÀ ²PÀët ¥ÀqÉzÀÄ ¸ÁéªÀ®A©AiÀiÁUÀÄvÁÛ¼É.

       UÁA¢üÃAiÀÄÄUÀzÀ ©ü£Àß zsÀé¤AiÀÄ£ÀÄß GUÀæUÁ«Ä ºÉÆÃgÁl ªÀiÁUÀðªÀ£ÀÄß «zÁåzsÀgÀ£À°è PÁtÄvÉÛêÉ.  dÄlÄÖ PÀvÀÛj¹, UÁA¢ü mÉÆæ zsÀj¹zÀ AiÀÄĪÀPÀ «zÁåzsÀgÀ ±Á¹Ûç ªÀiÁPïìðªÁzÀ¢AzÀ ¥Àæ¨sÁ«vÀ£ÁUÀÄvÁÛ£É.  PÁ«ÄðPÀgÀ ºÉÆÃgÁlzÀ°è ¸ÀQæAiÀÄ ¥ÁvÀæ ªÀ»¸ÀÄvÁÛ£É.  ¸ÀĨsÁ±ÀÑAzÀæ ¨ÉÆøïgÀ »A¸ÁvÀäPÀ ºÉÆÃgÁlªÀ£ÀÄß M¦àzÀ «zÁåzsÀgÀ, Qémï EArAiÀiÁ ZÀ¼ÀªÀ½AiÀÄ°è ¸À±À¸ÀÛç ºÉÆÃgÁl DgÀA©ü¹ ¥ÉưøÀgÀ UÀÄArUÉ §°AiÀiÁUÀÄvÁÛ£É.  ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ£ÀÄß §zÀ¯Á¬Ä¸À®Ä »A¸É C¤ªÁAiÀÄð JAzÀÄ M¥ÀÄàªÀ «zÁåzsÀgÀ, §¯Áè¼ÀgÀ ‘§AqÁAiÀÄ’zÀ gÁfêÀ£À CtÚ£ÀAwzÁÝ£É.  ªÀåQÛAiÀÄ CAvÀgÀAUÀzÀ AiÀiÁvÀ£É ºÁUÀÆ CªÀ£ÀÄ ¸ÀªÀÄÄzÁAiÀÄzÀ M½wUÁV zÀÄrAiÀÄĪÀÅzÀgÀ PÀ¯ÁvÀäPÀ avÀæt «zÁåzsÀgÀ-¸Á«wæ zÀA¥ÀwUÀ¼À ¥ÁvÀæUÀ¼À°èzÉ.  F ªÀiÁzÀjAiÀÄ ¥ÁvÀæUÀ¼ÀÄ §¯Áè¼ÀgÀ »A¢£À PÁzÀA§jUÀ¼À®Æè EªÉ.  ºÉtÂÚ£À ªÀåQÛvÀézÀ ¯ÁªÀtåªÀ£ÀÄß awæ¸ÀĪÀ §¯Áè¼ÀgÀ «²µÀÖ ¥ÁvÀæUÀ¼À ¸Á°£À°è ¸Á«wæ PÀAUÉƽ¸ÀÄvÁÛ¼É.  C¸ÀºÁAiÀÄPÀ¼ÁzÀ ¥ÁªÀðw («zÁåzsÀgÀ£À CPÀÌ)AiÀÄ DvÀäºÀvÉå »AzÀt ºÉeÉÓAiÀiÁzÀgÉ, ¸Á«wæAiÀÄ fêÀ£ÉÆÃvÁìºÀ ªÀÄÄAzÀt ºÉeÉÓ.

       «zÁåzsÀgÀ ºÁUÀÆ UÀAUÁzsÀgÀ UÁA¢üÃAiÀÄÄUÀzÀ GqÀĦ ¨ÁæºÀätgÀ ¥ÀjªÀvÀð£ÉAiÀÄ JgÀqÀÄ ªÀÄÄTUÀ¼ÁVzÁÝgÉ.  EAVèµï ²PÀët ¥ÀqÉzÀ «zÁåzsÀgÀ CzsÁå¥ÀPÀ£ÁUÀÄvÁÛ£É.  ¸ÀªÀiÁdzÀ C¤µÀÖ CPÁ°PÀ DZÀgÀuÉUÀ¼À£ÀÄß PÀAqÀÄ C¸ÀºÀå¥ÀqÀÄvÁÛ£É. UÀAUÁzsÀgÀ ¸ÀPÀ¯ÉñÀ¥ÀÄgÀzÀ°è ºÉÆmÉïï DgÀA©ü¹ £ÀªÀ²æêÀÄAvÀ£ÁUÀÄvÁÛ£É.  ¥ÀgÀªÉÄñÀégÀ LvÁ¼ÀgÀ ºÁUÀÆ CªÀgÀ ªÀÄUÀ ±ÀAPÀgÀ G¥À¥ÀwßAiÀÄgÀ ºÁUÀÆ E¹àÃn£À ZÀlPÉÌ §°AiÀiÁUÀÄvÁÛgÉ.  zÉêÀzÁ¹ ¥ÀzÀÞwAiÀÄ CªÀ¸Á£ÀzÀ »£É߯ÉAiÀÄ®Æè UÁA¢üêÁzÀ EzÉ.  UÁA¢üêÁ¢ ªÉÃtÄUÉÆÃ¥Á® (zÉêÀzÁ¹ £ÁVAiÀÄ vÀªÀÄä) zÉêÀzÁ¹ ¥ÀzÀÞwAiÀÄ£ÀÄß «gÉÆâü¸ÀÄvÁÛ£É.  UÁA¢üÃAiÀÄÄUÀzÀ ¸ÀÄzsÁgÀtªÁzÀ¢AzÁV £ÁgÁAiÀÄt ±Á¹ÛçUÀ¼À ªÀÄUÀ¼ÀÄ «zsÀªÉ ±ÁA¨sÀ«AiÀÄ CAvÀgïeÁwÃAiÀÄ ªÀÄgÀĪÀÄzÀÄªÉ ¸ÁzsÀåªÁUÀÄvÀÛzÉ.  CªÀ¼À ªÀÄzÀÄªÉ DAiÀÄð ¸ÀªÀiÁdzÀ ºÉƸÀ ¥ÀzÀÞwAiÀÄAvÉ £ÀqÉAiÀÄÄvÀÛzÉ.  ªÀÄUÀ¼À WÀl±ÁæzÀÞ ªÀiÁqÀ®Ä ºÉÆgÀnzÀÝ £ÁgÁAiÀÄt ±Á¹ÛçUÀ¼ÀÄ PÁ® §zÀ¯ÁzÀÄzÀ£ÀÄß M¦àPÉƼÀÄîvÁÛgÉ.

       zÀ°vÀ ºÀÄqÀÄUÀ ±Á¯É ¸ÉÃjzÀÄÝ zÉÆqÀØ ¸ÀÄ¢ÝAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ.  vÁ¼ÀªÀÄzÀݯÉAiÉÆAzÀgÀ°è F PÁgÀtPÁÌV ‘ªÁ°’-‘¸ÀÄVæêÀgÀÄ dUÀ¼ÀªÁqÀÄvÁÛgÉ!  ªÀiÁånæPï PÀ°vÀ PÉAZÀ¤UÉ ªÀÄĤ¹¥Á°nAiÀÄ°è PÉ®¸À ¹PÀÄÌvÀÛzÉ.  UÁtÂUÀgÀ ºÀÄqÀÄUÀ ªÀiÁtÄ (ªÀÄ£ÉÆúÀgÀ) ²æÃPÀAoÀ ±Á¹ÛçUÀ¼À ªÀÄUÀ¼ÀÄ ¥ÁªÀðwAiÀÄ ¸ÁPÀĪÀÄUÀ£ÁV ¨É¼ÉAiÀÄÄvÁÛ£É.  ªÀÄÄAzÉ FvÀ UÁA¢üêÁ¢ ¸ÁévÀAvÀæöå ºÉÆÃgÁlUÁgÀ£ÁUÀÄvÁÛ£É.

       UÁA¢üêÁ¢ ºÉÆÃgÁlUÁgÀ ±ÀAPÀgÀ ¸ÉÆêÀÄAiÀiÁfAiÀÄ ¥ÁvÀæ PÁzÀA§jAiÀÄ CAvÀåzÀªÀgÉUÀÆ ¤UÀÆqsÀªÁV G½AiÀÄÄvÀÛzÉ.  eÉÊ°¤AzÀ ©qÀÄUÀqÉAiÀiÁV §AzÀ ±ÀAPÀgÀ ¸ÉÆêÀÄAiÀiÁf PÀëAiÀÄ gÉÆÃUÀ¢AzÀ ¸ÁAiÀÄÄvÁÛgÉ.  CªÀgÀ CAvÀgÀAUÀzÀ avÀæt PÁzÀA§jAiÀÄ°è E®è.  DzÀgÉ CªÀgÀ ¸ÁªÀÅ ¸ÁAPÉÃwPÀªÁVzÉ.  CAvÀgÀAUÀ ±ÀĢެĮèzÀ ¸ÀªÀiÁdzÀ°è UÁA¢üêÁzÀPÀÆÌ PÀëAiÀÄ »rAiÀÄÄvÀÛzÉ.

       ªÀÄÄA¨ÉÊ ªÀQî ªÀÄR£ï¯Á¯ï, CªÀgÀ D¦üù£À gÀ¦ü EAxÀ £ÀÆgÁgÀÄ ªÀÄA¢ ¸ÁévÀAvÀæöå ºÉÆÃgÁlPÉÌ C½® ¸ÉÃªÉ ¸À°è¸ÀÄvÁÛgÉ.  CªÀgÀ ªÀiÁ£À«ÃAiÀÄ ªÀÄÄRUÀ¼À£ÀÄß §¯Áè¼ÀgÀÄ ºÀÈzÀAiÀĸÀà²ðAiÀiÁV awæ¹zÁÝgÉ.

       ‘§AqÁAiÀÄ’zÀAvÉ ‘ºÉeÉÓ’AiÀÄÆ MAzÀÄ gÁdQÃAiÀÄ PÁzÀA§j.  JgÀqÀ£ÉAiÀÄ eÁUÀwPÀ AiÀÄÄzÀÞzÀ ¸ÀAPÀlzÀ ¢£ÀUÀ¼À°è UÁA¢üêÁzÀ¢AzÀ zÀQët PÀ£ÀßqÀ f¯ÉèAiÀÄ°è DgÀA¨sÀªÁzÀ ¸ÁªÀiÁfPÀ §zÀ¯ÁªÀuÉAiÀÄ£ÀÄß ‘ºÉeÉÓ’ ¤gÀƦ¸ÀÄvÀÛzÉ.  ªÀiÁPïìðªÁ¢UÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ ºÉÆÃgÁlUÁgÀgÀÄ ¸ÁévÀAvÀæöå ZÀ¼ÀªÀ½UÉ ¤ÃrzÀ PÉÆqÀÄUÉAiÀÄ£ÀÄß §¯Áè¼ÀgÀÄ C®èUÀ¼ÉAiÀÄĪÀÅ¢®è.  ªÀ¸ÁºÀvÀıÁ»AiÀÄ£ÀÄß «gÉÆâü¸ÀĪÀ gÁdQÃAiÀÄ DAzÉÆî£ÀPÉÌ ªÀÄ»¼ÉAiÀÄgÀÄ ¤ÃrzÀ PÉÆqÀÄUÉAiÀÄ£ÀÄß PÀ¯ÁvÀäPÀªÁV awæ¹gÀĪÀÅzÀÄ F PÁzÀA§jAiÀÄ CUÀνPÉ.  ‘ºÉeÉÓ’ PËlÄA©PÀ gÁdQÃAiÀÄ¢AzÀ, UÁæªÀÄ gÁdQÃAiÀÄzÀvÀÛ gÁµÀÖç ºÁUÀÆ eÁUÀwPÀ gÁdQÃAiÀÄzÀvÀÛ ZÀ°¸ÀÄvÀÛzÉ.  PÀqÉAUÉÆÃqÀÄè ±ÀAPÀgÀ ¨sÀlÖgÀ PÁzÀA§j ‘F ¦Ã½UÉ’ gÁdQÃAiÀÄ ©ü£Áß©ü¥ÁæAiÀÄ¢AzÀ MAzÀÄ PÀÄlÄA§ czÀæUÉƼÀÄîªÀÅzÀ£ÀÄß awæ¸ÀÄvÀÛzÉ.  ‘ºÉeÉÓ’AiÀÄ°è UÁA¢üÃ¥ÀætÂÃvÀ ¸ÀÄzsÁgÀtªÁzÀzÀ PÀ£À¸ÀÄUÀ¼ÀÄ ¸ÁPÁgÀUÉƼÀÄîªÀÅzÀgÀ avÀæt«zÉ.  “£ÀªÀÄUÉ®è EªÀÅ ¸ÁªÀiÁ£Àå PÀÄlÄA§UÀ½UÉ ¸ÀA§A¢ü¹zÀ ¥Àæ±ÉßUÀ¼ÀÆAvÀ PÁtÄvÉÛ.  MAzÀPÉÆÌAzÀÄ ºÉÆA¢PÉ E¯ÁèAvÀ PÁtÄvÉÛ÷.  DzÀgÉ EzÉ®è MAzÀÄ ¸ÁªÀiÁfPÀ ªÀåªÀ¸ÉÜ §zÀ¯ÁUÁÛ EgÉÆà ®PÀëuÁAvÀ £ÀªÀÄUÉ vÉÆÃgÁÛ E®è” J£ÀÄߪÀ «zÁåzsÀgÀ£À°è UÁA¢üÃAiÀÄÄUÀzÀ ªÀÄÄ£ÉÆßÃlUÀ½ªÉ.

       UÁA¢üêÁzÀPÉÌ GqÀĦAiÀÄ ªÀÄoÀUÀ¼À ¥ÀæwQæAiÉÄ ºÉÃVvÀÄÛ?  F PÀÄjvÀÄ PÁzÀA§jPÁgÀ §¯Áè¼ÀgÀÄ ªÀiË£À ªÀ»¹zÁÝgÉ.  F ªÀiË£ÀzÀ »A¢gÀĪÀÅzÀÄ eÁtvÀ£ÀªÀ®è; «µÁzÀ, £ÁaPÉ JAzÀÄ ¸ÀºÀÈzÀAiÀÄjUÉ ºÉƼÉAiÀÄÄvÀÛzÉ.  “CjªÀÅ CjªÉ£ÀÄw¦àj! CjªÀÅ ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÉÃ?  »AzÀt ºÉeÉÓAiÀÄ £ÉÆÃr PÀAqÀ®èzÉ ¤AzÀ ºÉeÉÓAiÀÄ£ÀjAiÀĨÁgÀzÀÄ” J£ÀÄßvÁÛ£É C®èªÀÄ. UÁA¢üÃAiÀÄÄUÀzÀ, ¸ÁévÀAvÀæöå¥ÀƪÀð ¸ÀªÀiÁdzÀ, »AzÀt ºÉeÉÓUÀ¼À£ÀÄß ±ÉÆâü¸ÀĪÀ, UÀÄgÀÄw¸ÀĪÀ ‘ºÉeÉÓ’ PÀ£ÀßqÀzÀ°è EwÛÃaUÉ ¥ÀæPÀlªÁVgÀĪÀ ªÀĺÀvÀézÀ PÁzÀA§j.  vÀ£Àß J¥ÀàvÁÛgÀgÀ E½ªÀAiÀĹì£À°è, ¨Á®åzÀ ¸ÀªÀÄÈzÀÞ £É£À¥ÀÄUÀ¼À D¼ÀPÉÌ E½zÀÄ §¯Áè¼ÀgÀÄ F PÁzÀA§jAiÀÄ£ÀÄß §gÉ¢zÁÝgÉ.  ‘£É®£À ©lÄÖ, DPÁ±ÀzÀ°è ¤AzÀÄ, ªÀÄÄV¯ÉƼÀUÉ «ÄAZÀĪÀ ¥Àæw¨sÉAiÀÄ ªÁå¸ÀgÁAiÀÄ §¯Áè¼ÀjUÉ C©ü£ÀAzÀ£ÉUÀ¼ÀÄ.

(¸Á»vÀå «ªÀıÉð – 2001- ¸ÀA. ©. d£ÁzÀð£À ¨sÀmï, ¥Àæ- PÀ£ÁðlPÀ ¸Á»vÀå CPÁqÉ«Ä, ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ. ªÉÆzÀ® ªÀÄÄzÀæt 2002)